Mimo wszystkich formułowanych przez sceptyków wątpliwości wydaje się, że historia może być nauczycielką życia, m.in. politycznego...
Dlatego postanowiłem odwołać się do historycznych doświadczeń, podejmując próbę odpowiedzi na pytanie postawione w tytule niniejszej notki. Problem sformułowany w tym pytaniu nie ma wyłącznie teoretycznego charakteru - na naszych oczach podjeto próbę stworzenia czy też odtworzenia takiego imperium, przez wielu ocenianą jako działanie racjonalne, sensowne i skuteczne, głównie z punktu widzenia głównego jej inicjatora, tzn. Rosji rządzonej przez prezydenta (kiedyś premiera) W.Putina. Warto więc przyjrzeć się choć pobieżnie temu, jak wyglądały dzieje imperiów znanych nam z nowożytnej historii krajów europejskich, w tym także z dziejów Rosji...
Imperia były tworzone przez stulecia, a także rozpad niektórych z nich trwał bardzo długo, np. Brytyjskiego, hiszpańskiego czy portugalskiego. Niektóre z nich, choćby Imperium Romanowów czy Austro-Węgierskie, upadły dość szybko, inne przetrwały nawet do drugiej połowy XX wieku (francuskie, portugalskie, belgijskie); ich europejskie centra czyli rdzenie stopniowo pogodziły się ze swoim nowym położeniem...
W XX wieku podjęte zostały znane powszechnie próby odtworzenia lub stworzenia zupełnie nowych imperiów: sowiecko-rosyjskiego, niemieckiego, włoskiego, a poza Europą - japońskiego. Pierwsze z nich rozpadło się po kilkudziesięciu latach, mimo ogromnych "sukcesów" i dość poważnych zewnętrznych zasileń (amerykańsko-brytyjskich) w czasie II Wojny Światowej i związanej z tą wojną nadzwyczajną mobilizacją - ale i stratą - zasobów, głownie ludzkich; okazało sie niezdolne do racjonalnego zagospodarowania posiadanych zasobów. Pozostałe imperia upadły pod zewnętrznymi uderzeniami.
Ogromną rolę we wszystkich tych procesach odegrały nacjonalizmy, szowinizmy, patriotyzmy czy inne etnocentryzmy. Także w XXI wieku odgrywają one ogromną rolę w procesach państwo-twórczych, szczególnie w państwach, które powstały po rozpadzie imperium sowieckiego, a także byłego państwa jugosłowiańskiego.
Jakie są szanse - w świetle powyższych faktów - odtworzenia Imperium Rosyjskiego, choćby w ograniczonym zakresie? Jaki jest sens takich aspiracji i dążeń we współczesnym świecie, szczególnie gdy imperium będzie tworzone na drodze przemocy i podboju?
Komentarze